Η σοκολάτα έχει τις ρίζες της στην προϊστορία του Νέου Κόσμου και στο μυστηριώδες βασίλειο των Ολμέκων και των Μάγια. Η επιστημονική ονομασία του κακαόδεντρου είναι "Theobroma Cacao", που σημαίνει «η τροφή των Θεών» (Θεός + βρώση).  Οι Μάγια και οι Αζτέκοι έπαιρναν τους σπόρους του κακαόδενδρου και παρασκεύαζαν ένα ρόφημα που το αποκαλούσαν “ξοκοάτλ”. Ο ινδιάνικος θρύλος των Ατζέκων έλεγε ότι οι σπόροι του κακάο είχαν έρθει από τον παράδεισο, και ότι η βρώση του καρπού του κακαόδενδρου προσέδιδε δύναμη και σοφία.

Ο Ισπανός εξερευνητής Ερνάν Κορτές, θεωρείται ο πρώτος Ευρωπαίος που εκμεταλλεύτηκε τη σοκολάτα. Όταν ξεκίνησε το ταξίδι του για το Νέο Κόσμο, πρωταρχικός του στόχος ήταν να ανακαλύψει το Ελ Ντοράντο-το χρυσάφι των Αζτέκων και στη συνέχεια, επειδή είχε παρατηρήσει ότι οι ιθαγενείς τους απέδιδαν μεγάλη σημασία, επιδόθηκε και στην καλλιέργεια σπόρων κακάο, καθώς τότε τους χρησιμοποιούσαν και ως χρήματα. Η καλλιέργεια του κακάο ήταν φθηνή και απέφερε υψηλά κέρδη, αποτελώντας έτσι πόλο έλξης για πολλούς Ισπανούς αποίκους, οι οποίοι προσπάθησαν να κρατήσουν κρυφό τον τρόπο καλλιέργειας και επεξεργασίας του.

Το 1780 στην Βαρκελώνη κατασκευάζεται το πρώτο εργοστάσιο σοκολάτας και οι Ισπανοί κρατάνε την τέχνη της βιομηχανίας της μυστική για εκατοντάδες χρόνια.  Και ενώ η σοκολάτα μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν μόνο ρόφημα, το 1874 μια Αγγλική βιομηχανία μετατρέπει το ρόφημα σοκολάτας σε σταθερή -στερεά σοκολάτα για φάγωμα, ενώ το 1875 στην Ελβετία ο Daniel Peter πρόσθεσε γάλα στην σοκολάτα δημιουργώντας την σοκολάτα γάλακτος.  Το 1930, η Nestlé λανσάρει την πρώτη λευκή σοκολάτα. 

Το κακάο σήμερα καλλιεργείται σε χώρες όπως η Νικαράγουα, η Γουατεμάλα, το Μεξικό, η Βενεζουέλα, η Κολομβία, η Τζαμάικα, η Βραζιλία και η Αφρική, ενώ παγκόσμια ημέρα σοκολάτας έχει καθιερωθεί η 7η Ιουλίου!

 

1. Κακάο: Προέρχεται από την καθαρή μάζα του κακάο, αφού έχει προηγηθεί η εξαγωγή του βουτύρου-κακάο. Η μάζα αυτή ψήνεται και μετά αλέθεται, ώστε να γίνει σκόνη.

 

2. Σοκολάτα υγείας ή μαύρη σοκολάτα ή κουβερτούρα: Περιέχει 30-70% κακάο και γενικά όσο περισσότερο κακάο περιέχει μια σοκολάτα, τόσο καλύτερης ποιότητας είναι. Η καλή μαύρη σοκολάτα έχει πολύ λίγη ή καθόλου πρόσθετη ζάχαρη. 

 

3. Σοκολάτα γάλακτος: Περιέχει περίπου 20-40% κακάο, ενώ η περιεκτικότητά του σε ζάχαρη συνήθως φθάνει το 50%. Περιέχει, επίσης, φυτικό λίπος, περίπου 5%, που λειτουργεί ως υποκατάστατο του πανάκριβου βουτύρου κακάο κι άλλες πρόσθετες αρωματικές ύλες ή γεύσεις.

 

4. Λευκή Σοκολάτα: Δεν περιέχει καθόλου κακαόμαζα, παρά μόνο βούτυρο-κακάο, ζάχαρη, αρωματικές ουσίες και γάλα, για αυτό έχει και λευκή όψη. 

 

5. Βιολογική Σοκολάτα: Είναι λίγο πιο ακριβή, αλλά αποτελεί προϊόν ποιότητας με υψηλή περιεκτικότητα σε κακαόμαζα. Παράγεται χωρίς φυτοφάρμακα.

                                                                 

 | Συστατικά | Μαύρη Σοκολάτα | Σοκολάτα γάλακτος | Λευκή Σοκολάτα
 | Θερμίδες Kcal | 496 | 516 | 540
 | Πρωτεΐνες (g) | 3,2 | 7,6 | 7,5
 | Λιπίδια (g) | 33,5 | 32,3 | 37
 | Υδατάνθρακες (g) | 60,3 | 57 | 52
 | Λεκιθίνη (g) | 0,3 | 0,3 | 0,3
 | Θεοβρωμίνη (g) | 0,6 | 0,2 | 0.2
 | Ασβέστιο (mg) | 200 | 220 | 250
 | Μαγνήσιο (mg) | 80 | 50 | 30
 | Φώσφορος (mg) | 130 | 210 | 200
 | Σίδηρος (mg) | 2 | 0.8 | ίχνη
 | Χαλκός (Mg) | 0.7 | 0.4 | ίχνη
 | Βιταμίνη Α IU | 400 | 300 | 220
 | Βιταμίνη Ε mg | 2.4 | 1.2 | Ίχνη

 

Το κακάο είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες, οι οποίες έχουν σημαντικά αντιοξειδωτικά οφέλη για την υγεία, όπως μειωμένη φλεγμονή και βελτιωμένα επίπεδα χοληστερόλης. Ωστόσο, η επεξεργασία του κακάο στη σοκολάτα ή άλλα προϊόντα μπορεί ουσιαστικά να μειώσει την περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες. Μελέτες αποκαλύπτουν ότι το κακάο είναι πλούσιο σε φλαβανόλες, οι οποίες μειώνουν την αρτηριακή πίεση βελτιώνοντας τα επίπεδα του μονοξειδίου του αζώτου και τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Τα φλαβονοειδή του μπορούν να επιβραδύνουν την πέψη και την απορρόφηση των υδατανθράκων στο έντερο, να βελτιώσουν την έκκριση ινσουλίνης, να μειώσουν τη φλεγμονή και να διεγείρουν την πρόσληψη σακχάρου από το αίμα στον μυ. Το κακάο και η μαύρη σοκολάτα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο διαβήτη και να διατηρήσουν υγιή τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια αντικρουόμενα αποτελέσματα στα επιστημονικά στοιχεία, επομένως απαιτείται περισσότερη έρευνα.

 

Το κακάο μπορεί να βελτιώσει τη ροή του αίματος και να μειώσει τη χοληστερόλη. Η κατανάλωση έως και μιας μερίδας σοκολάτας ανά ημέρα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, καρδιακής ανεπάρκειας και εγκεφαλικού επεισοδίου.

 

Οι φλαβανόλες στο κακάο μπορούν να υποστηρίξουν την παραγωγή νευρώνων, τη λειτουργία του εγκεφάλου και να βελτιώσουν τη ροή του αίματος και την παροχή στον εγκεφαλικό ιστό. Μπορούν, έτσι, να διαδραματίσουν ρόλο στην πρόληψη του εκφυλισμού του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία, όπως στη νόσο του Αλτσχάιμερ, με τις επιστημονικές έρευνες, ωστόσο, να μην είναι ακόμα πλήρεις γι’ αυτά τα στοιχεία.

 

Το κακάο μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη διάθεση, αφού μπορεί να μειώσει καταθλιπτικές τάσεις μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και προσφέροντας την ηρεμία, την ικανοποίηση και τη συνολική ψυχολογική ευεξία, καθώς περιέχει το αμινοξύ τρυπτοφάνη, που είναι υπεύθυνο για τη σεροτονίνη - την ορμόνη της καλής διάθεσης. 

Μελέτες σε συστατικά του κακάο διαπίστωσαν ότι έχουν αντιοξειδωτικά αποτελέσματα, προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες, καταπολεμούν τη φλεγμονή, αναστέλλουν την ανάπτυξη των κυττάρων, προκαλούν θάνατο καρκινικών κυττάρων και βοηθούν στην πρόληψη της εξάπλωσής τους. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση, απαιτούνται περισσότερες έρευνες.

 

Το κακάο μπορεί να προάγει την οδοντική υγεία, καταπολεμώντας βακτήρια αν και αυτό δεν ισχύει για προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη. Ενισχύει, επίσης, την υγεία του δέρματος προστατεύοντάς το από το ηλιακό φως και βελτιώνοντας την κυκλοφορία, την επιδερμίδα και την ενυδάτωση.

 

Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως η μαύρη σοκολάτα είναι ευεργετική, καθώς σε αυτή βρίσκεται περισσότερο κακάο από ότι στη σοκολάτα γάλακτος- κι όσο περισσότερο κακάο περιέχει ένα προϊόν σοκολάτας, τόσο πιο ωφέλιμο είναι για την υγεία. Υψηλότερη περιεκτικότητα σε κακάο σημαίνει, επίσης, περισσότερα συστατικά που προέρχονται από το κακάο, άρα λιγότερη προσθήκη ζάχαρης και πιο έντονη γεύση σοκολάτας. Φαίνεται πως η μαύρη σοκολάτα έχει περισσότερες φυτικές ίνες, κάλιο, σίδηρο, μαγνήσιο και καφεΐνη, ενώ η σοκολάτα γάλακτος υπερτερεί στην περιεκτικότητα ασβεστίου, νατρίου, βιταμίνης Α και χοληστερόλης. Η σοκολάτα γάλακτος είναι η αδυναμία των περισσοτέρων, όμως δεν είναι τόσο θρεπτική όσο η μαύρη σοκολάτα. Η περιεκτικότητα του γάλακτος ανεβάζει το ποσοστό της ενέργειας και του κορεσμένου λίπους, ενώ η δραστικότητα των αντιοξειδωτικών ουσιών πέφτει λόγω της ύπαρξης του γάλακτος. Το γάλα, επίσης, εμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου, οπότε παύει πια να αποτελεί πηγή σιδήρου. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η λευκή σοκολάτα.

 

Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι το κακάο μπορεί να προσφέρει ισχυρά οφέλη για την υγεία, καθώς είναι ιδιαίτερα προστατευτικό έναντι των καρδιακών παθήσεων. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες σοκολάτας καθημερινά, καθώς περιέχει αρκετές θερμίδες. Μία ιδανική ποσότητα θα ήταν ένα με δύο κομμάτια σοκολάτας μετά το δείπνο. Αν θέλουμε τα οφέλη του κακάο χωρίς, ωστόσο τις θερμίδες της σοκολάτας, μπορούμε να προτιμήσουμε ένα ρόφημα κακάο χωρίς κρέμα ή ζάχαρη. 
Τέλος, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως δεν είναι όλες οι σοκολάτες της αγοράς υγιεινές. Είναι σημαντικό να προτιμούμε ποιοτικά προϊόντα, όπως μαύρη σοκολάτα με 70% ή υψηλότερη περιεκτικότητα σε κακάο. Όσο πιο “σκούρα” είναι η σοκολάτα, τόσο λιγότερη ζάχαρη θα περιέχει. 

Η σοκολάτα είναι ένα από τα τρόφιμα που έχουν υπέροχη γεύση παρέχοντας ταυτόχρονα σημαντικά οφέλη για την υγεία, αρκεί πάντα να την απολαμβάνουμε με μέτρο.